กะ Shift Work

"กะ" มาจากภาษาจีนว่า "กะจื้อ" แปลว่า รอบการเข้าเวร  ระยะเวลาที่ผลัดเปลี่ยนกันทำงาน 

      Shift Work หรือ การทำงานเป็นกะ หมายถึง การแบ่งช่วงเวลา และสลับเวลาในการดูแลงานหรือรับผิดชอบกิจกรรมขององค์กรหรือธุรกิจต่าง ๆ โดยการแบ่งคนเป็นมาประจำตำแหน่งงานในช่วงเวลาต่าง ๆ เพื่อให้ครอบคลุมตลอด 24 ชั่วโมง เพื่อช่วยให้ธุรกิจสามารถดำเนินงานได้อย่างต่อเนื่อง 

มีหลักกฎหมายดังนี้

• มาตรา 23 กำหนดว่าการทำงานนายจ้างจะให้ลูกจ้างทำงานเกินวันละ 8 ชั่วโมงไม่ได้
• ให้อำนาจ นายจ้างเป็นผู้ประกาศเวลาทำงาน  ว่าแต่ละวันจะเริ่มเวลาทำงานกี่โมง ถึงกี่โมง
• แต่ปัญหาว่านายจ้างจะเปลี่ยนเวลาทำงาน เปลี่ยนไปทำงาน "เป็นกะ"  แล้วแต่นายจ้างจะประกาศ
• แต่เมื่อนายจ้างประกาศเวลาการทำงานซึ่งอาจเขียนไว้ในข้อบังคับในการทำงานแล้ว การจะเปลี่ยนเวลาก็อาจเป็นการเปลียนสภาพการจ้าง ซึ่งถ้าไม่เป็นคุณแก่ลูกจ้างก็อาจเป็นการเปลี่ยนสภาพการจ้างที่ไม่เป็นคุณแก่ลูกจ้างได้

หากจะดำเนินการ "ทำข้อบังคับ" ควรทำดังนี้

• ในข้อบังคับที่กำหนดเวลาในการทำงาน จะต้องเขียนเอาไว้ตอนท้ายทำนองว่า "...กำหนดวันเวลาในการทำงานข้างต้น นายจ้างมีสิทธิเปลี่ยนแปลงกำหนดเวลาได้ตามความเหมาะสมโดยจะประกาศให้ทราบเป็นคราวๆ ไปตามความจำเป็นและเหมาะสม"
• ในการออกประกาศปฎิทินการทำงานจะต้องไม่เกินจำนวนชั่วโมงที่ได้ประกาศเอาไว้ในข้อบังคับการทำงาน และไม่เกินกว่าที่ พรบ.คุ้มครองแรงงานฯ มาตรา 23 กำหนด คือวันละ 8 ชั่วโมง (เว้นแต่จะนำกฎกระทรวงที่ให้ลูกจ้างทำงานวันละ 12 ชั่วโมง แต่ไม่เกิน 48 ชั่วโมงมาใช้)
• ในการออกประกาศนายจ้างควรเขียนด้วยถ้อยคำที่ว่า "ประจำปี...." เอาไว้ด้วย ก็จะยิ่งทำให้เห็นว่าสภาพการจ้างในเรื่องวันเวลาดังกล่าวไม่ได้ผูกพันตลอดไป
• ในกรณีที่เปลี่ยนเวลาทำงานไปทำงานเป็นกะ น่าจะเป็นการเปลี่ยนเวลาการทำงานที่ไม่เป็นคุณแก่ลูกจ้าง จึงควรทำข้อตกลง หรือให้ลูกจ้างตกลงยินยอมเปลี่ยนเวลาในการทำงานด้วย
•  ประกาศปฎิทินการทำงาน สามารถทำได้ ไม่ขัดต่อกฎหมาย
• ถ้าเป็นกรณีประกาศเวลาทำงานเกิดขึ้นจากการยื่นข้อเรียกร้อง อันเป็น "ข้อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ้าง" ตามกฎหมายแรงงานสัมพันธ์ นายจ้างจะเปลี่ยนแปลงไม่ได้

ที่มา กฎหมายแรงงาน