การจดทะเบียนพาณิชย์ หรือที่เมื่อก่อนเรียกกันว่า ทะเบียนการค้า คือ การจดทะเบียนกับกรมพัฒนาธุรกิจการค้าตามพระราชบัญญัติทะเบียนพาณิชย์ พ.ศ.2499 หลายคนคงจะทราบกันดีว่าหากประกอบธุรกิจจะต้องไปจดทะเบียนพาณิชย์ โดยเฉพาะกิจการประเภทนิติบุคคล เมื่อนายทะเบียนรับจดทะเบียนเรียบร้อยจะมอบ "ใบทะเบียนพาณิชย์" ให้แก่ผู้ขอจดทะเบียนไว้เป็นหลักฐาน แต่สงสัยกันไหมว่าธุรกิจเล็ก ๆ อย่างเจ้าของกิจการคนเดียวที่ส่วนใหญ่เราเห็นตามตึกแถวหรือร้านค้าเล็ก ๆ มีหน้าที่หรือจำเป็นไหมที่จะต้องจดทะเบียนพาณิชย์ ดังนั้นก่อนอื่นเรามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับ ผู้ที่มีหน้าที่จดทะเบียนพาณิชย์ คือใครบ้าง
ผู้ที่มีหน้าที่จดทะเบียนพาณิชย์" ได้แก่
- บุคคลธรรมดาคนเดียว(กิจการเจ้าของคนเดียว)
- ห้างหุ้นส่วนสามัญ
- นิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมายต่างประเทศที่มาตั้งสำนักงานสาขาในประเทศไทย
- ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล ห้างหุ้นส่วนจำกัด
- บริษัทจำกัด บริษัทมหาชนจำกัด
กรณีที่ผู้ประกอบพาณิชยกิจเป็นคนต่างด้าวหรือนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมายต่างประเทศที่มาตั้งสำนักงานสาขาในประเทศไทย จะต้องตรวจสอบดูด้วยว่ากิจการค้าที่ดำเนินการนั้นต้องได้รับอนุญาตตามพระราชบัญญัติการประกอบธุรกิจของคนต่างด้าวพ.ศ.2542 หรือไม่ หากเป็นกิจการค้าที่ต้องได้รับอนุญาต จะต้องได้รับอนุญาตให้ประกอบกิจการค้าก่อนยื่นจดทะเบียนพาณิชย์จะเห็นได้ว่าต่อให้เป็นกิจการเจ้าของคนเดียวก็มีหน้าที่จดทะเบียนพาณิชย์แต่ต้องประกอบกิจการค้าซึ่งเป็นพาณิชยกิจตามประกาศกระทรวงพาณิชย์เรื่องให้ผู้ประกอบการพาณิชยกิจต้องจดทะเบียนพาณิชย์ (ฉบับที่ 11) พ.ศ. 2553 ดังนี้
- โรงสีข้าว และโรงเลื่อยที่ใช้เครื่องจักร
- ขายสินค้า ซึ่งในวันหนึ่งขายได้เป็นเงินตั้งแต่ 20 บาทขึ้นไป หรือมีสินค้าดังกล่าวไว้เพื่อขายมีค่ารวมทั้งสิ้นเป็นเงินตั้งแต่ 500 บาทขึ้นไป
- นายหน้าหรือตัวแทนค้า ซึ่งทำการเกี่ยวกับสินค้า และสินค้านั้นมีค่ารวมทั้งสิ้นในวันหนึ่งวันใดเป็นเงินตั้งแต่ 20 บาทขึ้นไป
- หัตถกรรมหรืออุตสาหกรรม และขายสินค้าที่ผลิตได้ มีค่ารวมทั้งสิ้นในวันหนึ่งวันใดเป็นเงินตั้งแต่ 20 บาทขึ้นไป หรือสินค้าที่ผลิตได้มีค่ารวมทั้งสิ้นเป็นเงินตั้งแต่ 500 บาทขึ้นไป
- ขนส่งทางทะเล การขนส่งโดยเรือกลไฟหรือเรือยนต์ประจำทาง การขนส่งโดยรถไฟการขนส่งโดยรถราง การขนส่งโดยรถยนต์ประจำทาง การขายทอดตลาด การรับซื้อขายที่ดิน การให้กู้ยืมเงิน การรับแลกเปลี่ยนหรือซื้อขายเงินตราต่างประเทศ การซื้อหรือขายตั๋วเงิน การธนาคาร การโพยก๊วน การทำโรงรับจำนำ และการทำโรงแรม
- ขายให้เช่าผลิต หรือรับจ้างผลิตแผ่นซีดีแถบบันทึก วีดีทัศน์ แผ่นวีดีทัศน์ ดีวีดี หรือแผ่นวีดีทัศน์ระบบดิจิทัล เฉพาะที่เกี่ยวกับการบันเทิง
- ขายอัญมณีหรือเครื่องประดับซึ่งประดับด้วยอัญมณี
- ซื้อขายสินค้าหรือบริการโดยวิธีการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ผ่านระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต
- บริการอินเทอร์เน็ต
- ให้เช่าพื้นที่เครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย
- บริการเป็นตลาดกลางในการซื้อขายสินค้าหรือบริการโดยวิธีการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ผ่านระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต
- การให้บริการเครื่องคอมพิวเตอร์เพื่อใช้อินเทอร์เน็ต
- การให้บริการฟังเพลง และร้องเพลงโดยคาราโอเกะ
- การให้บริการเครื่องเล่นเกมส์
- การให้บริการตู้เพลง
- โรงงานแปรสภาพ แกะสลัก และการหัตถกรรมจากงาช้าง การค้าปลีก การค้าส่งงาช้าง และผลิตภัณฑ์จากงาช้าง
หมายเหตุ : ผู้ประกอบพาณิชยกิจรายการที่ 1-5 ยกเว้นผู้ประกอบพาณิชยกิจที่เป็นห้างหุ้นส่วนจดทะเบียนห้างหุ้นส่วนจำกัด บริษัทจำกัด บริษัทมหาชนจำกัด
พาณิชยกิจที่ได้รับการยกเว้นไม่ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ ได้แก่
- การค้าเร่ การค้าแผงลอย
- การบำรุงศาสนาหรือเพื่อการกุศล
- นิติบุคคลซึ่งได้มีพระราชบัติญัติหรือพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งขึ้น
- กระทรวง ทบวง กรม
- มูลนิธิ สมาคม สหกรณ์
- พาณิชยกิจของกลุ่มเกษตรกรที่ได้จดทะเบียนตาม ปว.141 ลงวันที่ 1 พฤษภาคม 2515
จดทะเบียนพาณิชย์ในท้องที่ที่มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ภายใน 30 วันนับแต่วันเริ่มประกอบพาณิชยกิจ
- ในเขตกรุงเทพมหานครสำนักงานเศรษฐกิจการคลัง สำนักการคลัง กรุงเทพมหานคร และฝ่ายปกครอง สำนักงานเขตทุกแห่ง
- ในภูมิภาคยื่นจดที่เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล หรือเมืองพัทยา แล้วแต่กรณี
- ค่าธรรมเนียม 50 บาท ต้องจดทะเบียนพาณิชย์ภายใน 30 วัน นับแต่วันเริ่มประกอบกิจการ
เมื่อจดทะเบียนพาณิชย์แล้ว ให้จัดทำป้ายชื่อที่ใช้ในการประกอบพาณิชยกิจไว้ที่หน้าสำนักงาน และสำนักงานสาขา (ถ้ามี) โดยเปิดเผยภายในสามสิบวันนับแต่วันที่ได้จดทะเบียน ป้ายชื่อจะต้องเป็นอักษรไทยอ่านได้ง่ายและชัดเจน อาจมีอักษรต่างประเทศด้วยก็ได้ สามารถทำบนแผ่นไม้โลหะ กระจกกำแพง หรือผนัง แต่ต้องใช้ชื่อให้ตรงกับชื่อที่จดทะเบียนไว้ และถ้าเป็นสำนักงานสาขาต้องมีคำว่า "สาขา" ไว้ด้วยสำหรับใบทะเบียนพาณิชย์ที่ได้รับจะต้องแสดงไว้ที่สถานประกอบการในที่เปิดเผยและเห็นได้ง่าย ถ้าหากสูญหายต้องยื่นคำขอรับใบแทนใบทะเบียนพาณิชย์ภายใน 30 วันนับแต่วันที่สูญหายกรณีที่เลิกประกอบกิจการแล้ว ให้ผู้ประกอบพาณิชยกิจดำเนินการยื่นขอจดทะเบียนเลิกประกอบกิจการภายใน30 วัน นับตั้งแต่วันเลิกประกอบพาณิชยกิจด้วยนะคะ อย่าลืมว่าตอนเริ่มธุรกิจได้ทำให้ถูกต้องตามกฎหมายแล้ว ดังนั้น เมื่อเลิกธุรกิจก็ต้องดำเนินการให้ถูกต้องเช่นกันเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาในภายหลังได้เมื่อไปจดทะเบียนพาณิชย์แล้วได้รับ"ใบทะเบียนพาณิชย์" หลายคนมักเข้าใจผิดว่าการจดทะเบียนภาษีคือการเข้าสู่ระบบภาษีแล้วและได้เสียภาษีแล้ว "การจดทะเบียนพาณิชย์ไม่ใช่การเสียภาษี" แต่เป็นการจดแจ้งต่อกรมธุรกิจการค้า เพื่อแสดงว่า ธุรกิจของคุณมีตัวตนจริง เป็นการสร้างความน่าเชื่อถือส่วนการเสียภาษี เป็นหน้าที่ตามกฎหมายต่อให้ไม่ได้จดทะเบียนพาณิชย์ หากมีรายได้ถึงเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด ยังไงก็ต้องมีหน้าที่ยื่นแบบแสดงรายการภาษี
ผู้จดทะเบียนพาณิชย์ในนามบุคคลธรรมดามีภาระหน้าที่ต้องเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาซึ่งในหนึ่งปี ต้องยื่นภาษี 2 ครั้ง คือแบบภง.ด. 94 ภาษีครึ่งปี, แบบ ภง.ด.90 ภาษีทั้งปีโดยลักษณะของการหักต้นทุนหรือค่าใช้จ่ายมีให้เลือกแบบหักค่าใช้จ่ายจริงต้องมีเอกสารหลักฐาน หรือจะหักแบบเหมาจ่ายตามอัตราร้อยละที่กฎหมายกำหนด ซึ่งก็ควรดูตามความเหมาะสมของประเภทธุรกิจว่าแบบใดจะเสียภาษีน้อยกว่า ส่วนจะเสียภาษีมากน้อยหรือไม่เสียภาษีขึ้นอยู่กับค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนของแต่ละบุคคลทั้งนี้ หากรายได้จากการขาย/บริการเกิน1.8 ล้านบาทต่อปี จะต้องจดทะเบียนเป็นผู้ประกอบการภาษีมูลค่าเพิ่มด้วย
การจดทะเบียนพาณิชย์เป็นการสร้างความน่าเชื่อถือถึงความมีตัวตนจริงไมใช่เพียงแต่แสดงตัวตนทางการค้าเท่านั้น แต่สามารถทำธุรกรรมทางการเงินกับสถาบันการเงิน อย่างการกู้ยืมเงินมาเพื่อหมุนเวียนในกิจการ หรือแม้แต่ซื้อทรัพย์สินก็จะง่ายขึ้น ธุรกิจออนไลน์ก็สามารถสร้างความน่าเชื่อถือบนออนไลน์ได้ด้วยการนำไปแสดงไว้บนเว็บไซต์ของธุรกิจ
ที่มาข้อมูล ใบทะเบียนพาณิชย์ รู้สักนิดก่อนจดพาณิชย์
- พระราชปัญญัติกะเบียนพาณิชย์ พ.ศ. ๒๔๙๙ ประกาศกระทรวงพาณิชย์
- เรื่องให้ผู้ประกอบการพาณิชย์ก็จ ต้องจดทะเบียนพาณิชย์(ฉบับที่ 11 พ.ศ.2553
- https://wwww.ar.co.th/kp/th/497
- https://www.dbd.go.th/news_view.php?nid=373
- https://www.itax.in.th/media/กรจดทะเบียนพาณิชย์/
